HASUDERBasın Bildirileri
Erzincan’ın İliç İlçesinde altın madeninde yaşanılan felaket ülkemizdeki tüm altın madenciliği faaliyetlerine dair acil ve önemli kararlar alınması gerektiğini bir kez daha gözler önüne sermiştir.
Bilindiği üzere 13.02.2024 tarihinde Erzincan’ın İliç İlçesi Çöpler Mevkiinde Anagold Madencilik A.Ş. tarafından işletilen madende toprak kayması gerçekleşmiş, burada çalışan dokuz madenci toprak altında kalmıştır. Olayın boyutları kesin olarak ortaya konulabilmiş durumda değildir. Ancak bu madende ülkemizdeki diğer altın madenlerinde olduğu gibi altın cevherinin topraktan ayrıştırılmasında siyanür kullanıldığı bilinmektedir. Siyanür liçi adı verilen bu yöntemde içinde altın bulunan toprak siyanür eriyiği ile karıştırmakta, elde edilen eriyikteki altın kimyasal yöntemlerle ayrıştırılmaktadır. Bu işlemlerin sonucunda toprak, yoğun biçimde siyanür ve ağır metal içeren tehlikeli bir atık yığınına dönüşmektedir. Gerçekleşen felaket sonucunda altın madeninde depolanan siyanür ve diğer tehlikeli metallerin ortama sızmış olma olasılığı yüksektir. Ortama yayılan siyanür ve diğer toksik kimyasallar havayı, suyu, toprağı kirletecek, besin zincirine dahil olacaktır. Bu durum halk sağlığı açısından önemli riskler barındırmaktadır. Halk sağlığı açısından oluşabilecek daha büyük tehlike ise bu toksik kimyasalların Fırat Nehrine ulaşması ve taşınmasıyla etkinin daha da yaygınlaşmasıdır.
Altın madenlerinde depolanan toksik atıklar, insan sağlığı açısından çok tehlikelidir. Atık havuzlarından sızıntı, başlangıçta yüksek siyanür derişimleri bozuluncaya kadar, akarsu ve göllerde balıkların, kuşların ve diğer canlıların ölümüne neden olurken; yayılan ve yeraltı, yerüstü su kaynaklarını kirleten ağır metal bileşikleri de tarım ve hayvancılık yolu ile besin zincirine girerek insanlara ulaşabilir ve zaman içinde ortaya çıkan çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.
HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ OLARAK ÖNERİYORUZ:
- Yetkililer tarafından olayın gerçek boyutu saptanmalı ve bir an önce toplumla paylaşılmalıdır.
- Sızıntı durumunun doğru şekilde tespiti için ilgili uzmanlardan destek alınarak çevredeki toprak, su ve bitkilerden örnek alınmalı, siyanür ve diğer toksik ağır metallerle kirlenme durumu tespit edilmelidir.
- Çevrede yaşayanlar siyanür zehirlenmesi bulguları açısından uyarılmalı ve belirtileri olanların hızla hastaneye başvurması sağlanmalıdır.
- Sağlık kurumları olası zehirlenme vakalarına yönelik hazır hale getirilmelidir.
- Bölgedeki sağlık kurumlarına yapılan başvuruların bu açıdan izlenmelidir.
Bu felaketten alınacak ders, ülkemizde altın madenciliğinin çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden yapılması için gerekli adımların en kısa sürede atılması olacaktır.
Kamuoyuna saygıyla duyuruyoruz.
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) Yönetim Kurulu
