HASUDERTütün ile Mücadele Çalışma Grubu
Düz paket uygulaması tütün kontrolünde özellikle tütün endüstrisi ile mücadelede önemli bir uygulamadır. Bu uygulama Avusturalya öncülüğünde 1 Aralık 2012 tarihinde başlamıştır. Türkiye; Avustralya, Fransa, İngiltere, Norveç, İrlanda, Hindistan gibi ülkelerden sonra düz ve standart paket uygulamasına geçen 7. ülke oldu.
Düz paket (standart paket, tek tip paket vb.) temel olarak tütün şirketleri arasında rekabeti önleyen, kullanıcı tarafından tütün paketleri arasındaki farklılık algısını eşitleyen bir uygulamadır. Düz paket uygulamasıyla özellikle ergenler arasında farklılıklarından dolayı paketlerin tercih edilmesi önlenmektedir. Bu uygulama sayesinde aynı zamanda paketler üzerindeki hastalık riskleri ve sağlıkla ilgili uyarıları daha etkili hale gelmektedir ve paketler üzerindeki yanlış bilgilerin yer almasının önlenmesi sağlanmaktadır. Uygulamanın sürdüğü ülkelerde başlandığı yılla kıyaslandığında toplumda tütün kullanımında azalmanın saptandığı bilinmektedir. Düz paket uygulamasında kullanılan ifadelerin etkisinin sıradan paketlerde kullanılanlara göre daha etkili olduğu belirtilmektedir. Örneğin; “Sigara Öldürür” ifadesinin etkisi sıradan pakette %22 ve düz pakette %56 olmuştur.Ayrıca düz paket uygulamasından sonra sigara bırakma çağrı merkezlerinin halk tarafından aranma yüzdeleri anlamlı düzeyde artmaktadır.
Türkiye’de 1 Mart 2019 tarihli ve 30701 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Tütün Mamullerinin Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile paketleme ile ilgili kurallar yeniden belirlenmiştir. Yönetmeliğin 1. Maddesi Yönetmeliğin amacını “insan sağlığını esas alarak, tütün mamullerinin çeşitli şekillerde tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkilerini önlemeye yönelik tedbirler çerçevesinde, sigaralar için azami zifir, nikotin ve karbon monoksit emisyon seviyeleri dahil olmak üzere tütün mamullerinin girdi, emisyon ve raporlama yükümlülükleri ile tütün mamullerinin, birim paketi ve grupmanı üzerindeki sağlık uyarıları dahil olmak üzere aynı şekilde tasarlanmış düz ve standart biçimdeetiketlenmesini, paketlenmesini ve güvenlik özelliklerini belirlemektir”şeklinde ortaya koymaktadır”. Bu düzenleme ile aşağıdakiler getirilmiştir:,✓ Tek tip ve tek renk olacak paketler üzerindeki birleşik (resimli) sağlık uyarıları (14 adet), alanı yüzde 65’ten yüzde 85’e çıkarıldı, resimli uyarı paketin ön yüzeyi yanı sıra arka yüzeyine de konuldu. ✓ Yeni düzenleme ile tütün mamulleri paketlerin rengi, Pantone 448 C Mat bitişli tek renk olarak belirlendi. Marka, ayırt edici ibare ve diğer zorunlu bilgilerin yazım şekli, rengi, konumu standart hale getirildi, markanın logosu, simgesi veya sair işaretleri kaldırıldı.✓ Birleşik sağlık uyarıları içerisinde ‘‘ALO 171 SİGARA BIRAKMA HATTI’’ mesajına yer verildi.✓ Yeni paketlerde, yan yüzey alanlarının yüzde 50’sini kaplayan “Sigara içmek öldürür-hemen bırakın” genel uyarısı ile “Tütün dumanı, kansere yol açtığı bilinen 70’ten fazla madde içerir” bilgi mesajına yer verildi. ✓ Paketler üzerinde bulunan “18 yaşını doldurmayanlara satılamaz” şeklindeki uyarı, “18 yaşını doldurmayanlara satışının cezası hapistir” şeklinde değiştirildi.✓ Sigara paketlerinin yan yüzeyinin birinde %10’unu kaplayan zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakım değerlerine ilişkin bilgilendirme kaldırıldı.
Türkiye’de düz paket uygulaması 27.6.2019 tarihli mevzuat gereği; 5 Aralık 2019 tarihinde başlamış olup piyasada 5 Ocak 2020 tarihi itibarıyla sadece düz paket satışlarının olacağı öngörülmüştür. Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Tütün ile Mücadele Grubu DÜZ PAKET UYGULAMASINI desteklemektedir. STANDART/TEK TİP PAKET UYGULAMASININ tütün kontrolü açısından bir gerekliliktir. Bu uygulama TAM OLARAK hayata geçirilmelidir. İlaveten 2018-2023 Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı kapsamında yer alan tütün ürünlerinin şeffaf olmayan görünmez ünitelerde/dolaplarda satışı ile ilgili düzenlemenin ivedilikle gerçekleştirilmesi beklenmektedir.
Tütünsüz bir dünya dileklerimizi kamuoyu ile paylaşır, saygılar sunarız.
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Tütün ile Mücadele Çalışma Grubu
