HASUDEREngelsiz Toplum Çalışma Grubu
Pandemi Gibi Kriz Durumlarında Engelli Bireyler İhmal Edilmemelidir
Dünya nüfusunun yaklaşık %15’i engelli bireylerden oluşmaktadır, bu da yaklaşık 1 milyar engelli insan anlamına gelmektedir. Bireyin engelli olması sağlıklı bir yaşam sürdürmesine engel değildir. Dünyada engelli bireyler sağlık eşitsizlikleri yaşayan bir nüfus olarak kabul edilmektedir. Engelli bireylerin, koruyucu sağlık hizmetlerinden daha az yararlanabildiği, sağlık bakım ihtiyaçlarının tam olarak karşılanamadığı ve sağlık hizmeti almada çeşitli engellerle karşılaştıkları pek çok çalışmada, raporda gösterilmiştir.
Dünya Sağlık Örgüt, 30 Ocak 2020’de, COVID-19 hastalığının etkilerini bir pandemi olarak kabul etmiştir. Pandemi gibi kriz durumlarında dezavantajlı ve ihmal edilmiş gruplar daha çok etkilenir. Bu gruplardan birini de engelliler oluşturmaktadır. Normal şartlarda bile sağlık hizmetlerine, eğitime, istihdama katılma durumları oldukça düşük durumda olan bu gruplar, herhangi bir kriz varlığında bu durumdan daha fazla oranda etkilenebilmektedirler.
Engelli bireylerin COVID‑19 salgını sürecinde de sağlık hizmetlerine, suya, temizlik hizmetlerine ve ihtiyaç duydukları kamu sağlığı bilgilerine her zaman ulaşabilmelerini sağlamak için gerekli tedbirler alınmalıdır. Bakım desteği ihtiyaçları nedeniyle sosyal mesafe kuralını uygulamada, genel hijyen önlemlerine uymada zorluk çekebilirler. Karantina önlemleri, temel ihtiyaç maddeleri ve ilaçlara erişimi sınırlayabilir. Bu gibi durumlar nedeniyle COVID-19’a yakalanma riskleri artabilir.
Salgınla birlikte engellilerin çalışma yaşamında, işe erişim noktasındaki zorlukları daha da artarak devam etmektedir. İstihdam edilmemiş birçok engelli birey yoksulluk sınırı altında yaşamlarını sürdürmek zorunda kalmaktadır. Ailesinde bakıma muhtaç engelli birey olan çalışanlar salgın sürecinde büyük güçlükler yaşamıştır.
Medya ve sosyal medyada COVID‑19 ile ilgili yapılan haberler, açıklamalar ve korunmaya yönelik bilgilendirmelerin işaret diliyle beraber sunulması atlanabilmektedir. Salgın dönemiyle ilgili güncel halk sağlığı bilgilerinin erişilebilir olması sağlanması, her engel grubuna hitap edecek şekilde düzenlenmesi önemlidir. Hayati önem taşıyan fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri gibi destek hizmetlerine erişimin salgın döneminde pek çok ülkede sınırlandığı bildirilmektedir. Yine Özel Rehabilitasyon Merkezleri kapalı olduğundan engelli eğitimlerinde aksamalar yaşanmıştır.
Engelli bireylerin salgın sırasında sağlık ve hayat kurtarma prosedürlerine erişimde daha fazla ayrımcılığa uğrama riski vardır. Ekonomik sorunlar nedeniyle sağlık hizmetlerine erişimleri engellenebilmektedir. Söz konusu hizmetlere erişimle ilgili eşitsizlikleri önlemek için sağlık çalışanlarının, bu grubun hakları, ihtiyaçları ve önceliklendirilmeleri konusunda farkındalıkları artırılmalıdır. Engelli bireylerin güvenli, sağlıklı ve bağımsız bir hayat sürmeleri için temel ve destek hizmetlerine erişmesi şarttır. Engellilere sunulan hizmetler (rehabilitasyon, özel eğitim vb.) salgın döneminde gereken önlemlerin alınması koşuluyla devam etmelidir.
Metin Engelli Çalışma Grubu tarafından Dr. Öğr. Üyesi Aysun Aras tarafından hazırlanmıştır.
Kaynaklar
- BM Engellilik Ve Covıd-19 (06.05.2020) https://kasder.org.tr/bm-covid-19-ve-engelli-bireyler-raporu/
- https://www.who.int/health-topics/disability#tab=tab_1
- Armitage, R. and L.B. Nellums, The COVID-19 response must be disability inclusive. The Lancet Public Health, 2020. 5(5): p. e25
- ILO. (2020a). DISABILITY INCLUSIVE SOCIAL PROTECTION RESPONSE TO COVID-19 CRISIS. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—ed_emp/—ifp_skills/documents/publication/wcms_742140.pdf
- https://www.engelsizkariyer.com/Yazi.aspx?id=368#top
